شاهنامه فردوسی (جلد چهارم)

شاهنامه فردوسی پیرایش جلال خالقی مطلق ۴ جلدی

شاهنامه، کتاب پادشاهان، سروده شاعر ایرانی، فردوسی

فردوسی شاهنامه را بر پایه داستانهای کهن و اساطیری ایران سروده است و نه افسانه ها و خیالات خود. خیلی به غلط گمان می کنند شاهنامه بر پایه واقعیت نیست و خیالپردازی های شاعرانه فردوسی است. زمانی که فردوسی سرودن شاهنامه را آغاز کرد سامانیان بر سریر قدرت بود ولی وقتی به انجام رسید غزنویان بردار امور مملکت بودند. غزنویانی که تبارشان به ترکان شرق آسیا می رسید. در واقع غزنویان از نسل همان تورانی بودند که در سرتاسر شاهنامه با ایرانیان در نبرد بودند و بدیها کردند و شکستها خوردند و تخفیف دادند.

یکی از مهمترین انتخابی که سلطان محمود غزنوی با علاقه بسیار زیادش به ادب فارسی، روی خوشی به فردوسی و اثرش نشان نداد، همین تبارشناسی بود. به همین دلیل فردوسی قدر ندید و در آخر عمر بر صدر ننشست و همانگونه که در ابیات آغازین رستم و اسفندیار میبینیم، توان خرید حتی یک گوسفند را هم ندارد. فردوسیای که از طبقه دهقانان بود و مال و منال داشت و ضیاع و عقار… و همه آنها را صرف خریدن داستانهای منثور پهلوانی ایرانی کرد و عمر در این راه نهاد. به هر روی و راه «شاهنامه» پسند محمود نیفتاد و اجازه استنساخ و رونوشت برداری را نمی دهد و به همین علت ابیات جعلی و افزوده های بسیار زیادی در آن راه یافت. زیرا هر کسی بر حسب ظن خود گمانی برد و بیتها و داستانهایی بدان افزود. استاد جلال خالقی مطلق کسی بود که تا حدود زیادی پرده از این تاریکنای شاهنامه بردارد و تا حد زیادی بیتها و حتی داستانهای الحاقی آن را جدا کند.

وی بر پایه ۴۵ نسخه ای که از شاهنامه وجود دارد، ۱۵ نسخه را برگزید و کار تصحیح را بر پایه همین ۱۵ نسخه پیش گرفت. هر جا لازم بود از دیگر نسخ هم بهره جست. شاهنامهای که خالقی تصحیح کرد، ابتدا در دایرةالمعارف بزرگ اسلامی در ۱۱ جلد (۸ جلد متن و ۳ یادداشت) دیگر منتشر شد که چون هزینه چاپ و خرید آن را بدون همگان برنمیآمد و پاورقیهای ممتع و سودمند کتاب هم فقط به درد ادی و نسخه دیگری از کتابهای دیگر منتشر کرد، چاپ دیگری از نسخه دیگری که در ۴ جلد نسخه متنی به دست آمد.

در حال حاضر، معتبرترین تصحیحی که از شاهنامه انجام شده، همین تصحیح استاد خالقی است که سالها عمر شریف خویش بر سر آن گذاشت.

کتاب شاهنامه را ابوالقاسم فردوسی سروده و جلال خالقی مطلق پیرایش آن را به سال ۱۴۰۰ در ۹۹۵ صفحه در دهمین بار منتشر کرده است.